Jezioro Domowe Małe to malownicze akwen wodny, znajdujące się w województwie warmińsko-mazurskim. Położone jest w powiecie szczycieńskim, a jego całkowita powierzchnia mieści się w obrębie administracyjnych granic miasta Szczytna.
To niezwykłe jezioro przyciąga turystów oraz miłośników przyrody, oferując piękne widoki i możliwości wypoczynku.
Dane morfometryczne
Powierzchnia zwierciadła wody w jeziorze Domowe Małe, według różnych danych, oscyluje w zakresie od 11,0 ha do 11,4 ha.
Jeśli chodzi o głębokość, średnia wynosi 2,2 m, podczas gdy najgłębszy punkt jeziora osiąga 3,8 m.
Poziom jeziora znajduje się na wysokości 140 m n.p.m..
Na podstawie przeprowadzonych badań w roku 2004, wody tego jeziora zostały sklasyfikowane jako wody pozaklasowe.
Hydrologia
Jezioro Domowe Małe charakteryzuje się interesującymi właściwościami hydrologicznymi, które są szczególnie ważne dla lokalnego ekosystemu. Warto zwrócić uwagę na jego zlewnię bezpośrednią, która ma powierzchnię 22 ha, a całkowita zlewnia zajmuje 800 ha.
Na zachodnim krańcu jeziora znajduje się połączenie z Długim poprzez rów, co stanowi istotny element hydrologiczny. Dodatkowo, ze wschodniego krańca wypływa Kanał Domowy, który łączy wspomniane jezioro z dopływem rzeki Sawica. Kanał ten dalej prowadzi wody do rzek Omulwi i Narwi, tworząc znakomitą sieć wodną.
Inne dane
Jezioro to cechuje się silnym zeutrofizowaniem, co oznacza, że posiada nadmiar substancji odżywczych, wpływających na jego ekosystem.
Całość akwenu otacza zabudowa miejska oraz roślinność parkowa, co nadaje mu specyficzny charakter.
Na jeziorze znajduje się także jedna okresowa wyspa, która pojawia się jedynie w czasie niskiego stanu wód, co czyni ją rzadkim i ciekawym zjawiskiem.
W otoczeniu zbiornika wodnego można zaobserwować różnorodne ptactwo wodne, w tym łabędzie, kaczki, perkozy, rybitwy oraz łyski, co świadczy o bogatej faunie tego obszaru.
Rekreacja
Jezioro Domowe Małe może być atrakcyjnym miejscem do spędzenia czasu na świeżym powietrzu, jednak istnieją pewne ograniczenia, które warto wziąć pod uwagę. Przede wszystkim woda w jeziorze nie jest klasyfikowana jako nadająca się do kąpieli, co powinno budzić ostrożność wśród osób poszukujących wodnych atrakcji.
Innym istotnym aspektem jest trudność w dostępie do jeziora z innych akwenów. Zbyt niskie umiejscowienie rur nad rowem, który łączy jeziora, uniemożliwia swobodne wpłynięcie na przykład kajakiem z Jeziora Długiego. Warto to uwzględnić planując spływ wodny.
Wokół jeziora rozciąga się szereg udogodnień dla miłośników aktywności na świeżym powietrzu. Dogodny chodnik oraz ścieżki rowerowe umożliwiają relaksujące spacery i jazdę na rowerze, a także stworzenie własnego, przyjemnego szlaku rowerowego.
W otoczeniu jeziora znajduje się również park, który przez większość roku jest zadbany oraz oświetlony. Na terenie parku można znaleźć ławki, które sprzyjają odpoczynkowi i podziwianiu pięknych widoków. Dodatkowo, w parku znajduje się „Plac Wolności”, gdzie kiedyś funkcjonował ozdobny basen, obecnie niestety zasypany.
Wędkarstwo
Jezioro Domowe Małe, z uwagi na swoje charakterystyki, stanowi interesujące miejsce wędkarskie. Ten zbiornik wodny charakteryzuje się profesjonalnym typem wód linowo-szczupakowych, co przyciąga wielu entuzjastów wędkarstwa.
- dominującymi gatunkami ryb są leszcz oraz płoć,
- całkowity zakaz łowienia w obszarach z trzcinowiskami ze względu na lęgi ptaków,
- okresowe zarybianie, na przykład sumem; jest to jednak gatunek, który szybko ulega nadmiernemu poławianiu,
- wielu wędkarzy na tak niewielkim zbiorniku,
- w okresie zimowym zdarza się znacznie większa liczba osób łowiących ochotkę niż wędkarzy podlodowych.
Opisane cechy jeziora czynią je wyjątkowym miejscem, które wymaga od wędkarzy przestrzegania odpowiednich zasad oraz regulacji związanych z ochroną lokalnej fauny.
Degradacja
W przeszłości, kiedy to panowały czasy niemieckie, jeziora charakteryzowały się wysoką jakością wody oraz dbałością o ich stan. Można było korzystać z kąpieli w jeziorze Małym.
Obecnie stan wody w jeziorze uległ znacznemu pogorszeniu, co wyraźnie wskazuje na dotychczasowe zanieczyszczenia. Latem, wody powierzchniowe wykazują dużą szkodliwość, cechując się silnymi zakwitami glonów, co jest oznaką zanieczyszczenia. Zaskakujący jest także całkowity brak tlenu w wodach naddennych, gdzie stwierdza się obecność siarkowodoru.
Stwierdzono tu dodatkowo wysokie stężenia związków biogennych, takich jak fosfor i azot, a także substancji organicznych, co przyczynia się do dalszej degradacji akwenu.
Jezioro jest narażone na dalszą degradację, z uwagi na swoje niekorzystne położenie. Cała jego zlewnia jest zurbanizowana, co wpływa na jakość wody. Woda deszczowa z przeważającej powierzchni miasta spływa do jeziora, co jeszcze bardziej pogarsza sytuację. Większość wody dostaje się do Jeziora Małego za pośrednictwem kilkunastu kolektorów burzowych, z których największy ma średnicę 1 metra.
W czasach PRL nie dbano o stan jezior, co przyczyniło się do ich degradacji. Główne źródła zanieczyszczeń i degradacji jeziora to:
- Lenpol,
- Spółdzielnia Mleczarska,
- wody burzowe.
Rewitalizacja
W ciągu ostatnich lat kwestia rewitalizacji jezior stała się tematem wielu dyskusji. Początkowo zakładano stworzenie rowu, który miałby połączyć jezioro Długie z jeziorami Szczycionek oraz Sasek Wielki, w tym również Domowe Małe. Jednak od samego początku brakowało funduszy na realizację projektu, który wymagałby budowy obszernego, żeglownego kanału. Urzędnicy obawiali się także, że inwestycja ograniczyłaby się jedynie do wykopania wąskiego rowu w celu doprowadzenia do miejskich jezior czystszej wody.
W następnych latach temat rowu powracał, ale do dyskusji wprowadzone zostały także inne metody poprawy stanu jezior, w tym:
- mechaniczne czyszczenie dna jeziora,
- chemiczne czyszczenia dna,
- napowietrzanie wody,
- wymuszanie ruchu wody.
Hydronimia
Według oficjalnego zestawienia i badań przeprowadzonych przez Komisję Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych (KNMiOF), aktualna nazwa tego zbiornika wodnego to Jezioro Domowe Małe. W przeszłości, jezioro to znane było również pod innymi oznaczeniami, takimi jak: Okrągłe, Dom Mały, Miejskie Szczycieńskie, Jezioro Małe oraz Miejskie.
Pozostałe obiekty w kategorii "Architektura wodna":
Wieża ciśnień w Szczytnie | Jezioro Długie (powiat szczycieński)Oceń: Jezioro Domowe Małe